Benutzer-Werkzeuge

Webseiten-Werkzeuge


wiki:zeitleiste_reiseanleitungen

Unterschiede

Hier werden die Unterschiede zwischen zwei Versionen der Seite angezeigt.

Link zu der Vergleichsansicht

Beide Seiten, vorherige ÜberarbeitungVorherige Überarbeitung
Nächste Überarbeitung
Vorherige Überarbeitung
wiki:zeitleiste_reiseanleitungen [2025/12/27 15:20] – [Im 16. Jahrhundert] Norbert Lüdtkewiki:zeitleiste_reiseanleitungen [2025/12/27 16:29] (aktuell) – [Im 16. Jahrhundert] Norbert Lüdtke
Zeile 54: Zeile 54:
   * **1488--1494** ''Butzbach, Johannes'', 1477--1516\\ //Des Johannes Butzbach Wanderbüchlein//\\ Chronika eines fahrenden Schülers.\\ Aus dem Lateinischen von ''Damian J. Becker''. [6], 128, [2] Bl. Neustadt an der Aisch 1984: Verlag für Kunstreproduktionen Christoph Schmidt. Auch »Odeporicon«, gilt als Prototyp der [[wiki:hodoeporicon|Hodoeporica]].   * **1488--1494** ''Butzbach, Johannes'', 1477--1516\\ //Des Johannes Butzbach Wanderbüchlein//\\ Chronika eines fahrenden Schülers.\\ Aus dem Lateinischen von ''Damian J. Becker''. [6], 128, [2] Bl. Neustadt an der Aisch 1984: Verlag für Kunstreproduktionen Christoph Schmidt. Auch »Odeporicon«, gilt als Prototyp der [[wiki:hodoeporicon|Hodoeporica]].
   * **1536** ''Musculus, Wolfgang''\\ → [[wiki:zeitleiste_itinerare_periploi|Zeitleiste der Itinerare]]   * **1536** ''Musculus, Wolfgang''\\ → [[wiki:zeitleiste_itinerare_periploi|Zeitleiste der Itinerare]]
 +  * **1549** //De Peregrinatione omnium aetatum//\\ in: ''Jacobi Bonjour''... Lucubrationum primitiae. Orationum lib. III. Commentarius in L. Paris 1549: L. Begatii.
 +  * **1553/1567/1585** //An Oration Deliberatiue//\\ in ''Thomas Wilson'': //The Arte of Rhetorique for the use of all Suche as are Studious of Eloquence ...// London 1585: George Robinson [[http://hdl.handle.net/1794/774|Online]]
   * **1554** ''Pedro de Medina'' circa 1493-circa 1567 \\ //L’arte del navegar, in la qual si contengono le regole, dechiarationi, secreti et avisi, alla bona navigatione necessarii.//\\ Composta per ... m. Pietro da Medina, & tradotta de lingua spagnola in volgar italiano, à beneficio, & vtilità de ciascadun nauigante\\ Pederzano, Giovanni Battista Pinzi, Aurelio, 1554 [[https://preserver.beic.it:443/delivery/DeliveryManagerServlet?dps_pid=IE2744055   * **1554** ''Pedro de Medina'' circa 1493-circa 1567 \\ //L’arte del navegar, in la qual si contengono le regole, dechiarationi, secreti et avisi, alla bona navigatione necessarii.//\\ Composta per ... m. Pietro da Medina, & tradotta de lingua spagnola in volgar italiano, à beneficio, & vtilità de ciascadun nauigante\\ Pederzano, Giovanni Battista Pinzi, Aurelio, 1554 [[https://preserver.beic.it:443/delivery/DeliveryManagerServlet?dps_pid=IE2744055
 |Online]] \\ Venise 1555:  G. Battista Pedrezano. |Online]] \\ Venise 1555:  G. Battista Pedrezano.
Zeile 68: Zeile 70:
     * Libro ottavo de li giorni del anno     * Libro ottavo de li giorni del anno
   * **1563** ''Gail, Jörg''\\ → [[wiki:zeitleiste_itinerare_periploi|Zeitleiste der Itinerare]]   * **1563** ''Gail, Jörg''\\ → [[wiki:zeitleiste_itinerare_periploi|Zeitleiste der Itinerare]]
 +  * **1565** ''Theodor Zwinger''\\ //Peregrinationes inutilis//\\ Kapitel in: Theatrum vitae humanae, omnium fere eorum, quae in hominem cadere possunt, bonorum atque malorum exempla historica, ethicae philosophiae praeceptis accommodata, & in XIX libros digesta, comprehendens: ut non immerito historiae promptuarium, vitaeque humanae speculum nuncupari poßit. A Conrado Lycosthene iampridem inchoatum. Nunc vero Theodori Zvinggeri studio & labore, eo usque deductum, ut omnium ordinum hominibus ad vitam praeclare instituendam, maiorem in modum utile & iucundum sit futurum\\ Basel: Johannes Oporinus 
   * **1574** ''Hieronymus Turler'', um 1520–um 1602\\ //De [[wiki:peregrinus|Peregrinatione]] Et Agro Neapolitano// Libri II. Straßburg\\ »Peregrinatio nihil aliud sit, quam labor invisendi & perlustrandi alienas terras, non a quibusvis, nec temere, sed ab idoneis suscipiendus.« übersetzt von Schudt: »Eine Reise soll nichts anderes sein als das Bestreben, die fremden Länder zu durchwandern und zu betrachten, und nicht von jedem Beliebigen aufs Geratewohl unternommen werden, sondern nur von solchen, die dafür wirklich geeignet sind«   * **1574** ''Hieronymus Turler'', um 1520–um 1602\\ //De [[wiki:peregrinus|Peregrinatione]] Et Agro Neapolitano// Libri II. Straßburg\\ »Peregrinatio nihil aliud sit, quam labor invisendi & perlustrandi alienas terras, non a quibusvis, nec temere, sed ab idoneis suscipiendus.« übersetzt von Schudt: »Eine Reise soll nichts anderes sein als das Bestreben, die fremden Länder zu durchwandern und zu betrachten, und nicht von jedem Beliebigen aufs Geratewohl unternommen werden, sondern nur von solchen, die dafür wirklich geeignet sind«
   * **1577** ''Theodor Zwinger'' (1533–1588) verwendet erstmals den Begriff in:   * **1577** ''Theodor Zwinger'' (1533–1588) verwendet erstmals den Begriff in:
-    * //Methodus apodemica// in eorum gratiam, qui cum fructu in quocumque tandem vitae genere peregrinari cupiunt. 12 Bl., 400 Seiten, 12 Bl., Basileae 1577: Eusebii Episcopii opera atque impensa.+    * //Methodus apodemica// in eorum gratiam, qui cum fructu in quocumque tandem vitae genere peregrinari cupiunt. 12 Bl., 400 Seiten, 12 Bl., Basileae 1577: Eusebii Episcopii opera atque impensa. [[https://mdz-nbn-resolving.de/details:bsb11110953|Online]] \\ In Basel entwickelten ''Petrus Ramus'' (= Pierre de la Ramée, 1515–1572), ''Theodor Zwinger'' und ''Hugo Blotius'' 1568–1569 die Idee, das Reisen zu methodisieren. Das logische Konzept dazu stammte von Ramus, der es allerdings auf alle Wissensgebiete bezog
   * **1577** ''Hilarius Pyrckmair''\\ //Commentariolus de arte apodemica, seu Vera peregrinandi ratione ..//\\ [8], 73, [1] S. Ingolstadii 1577: Ex officina D. Sartorij. [[https://books.google.de/books?id=ejZoAAAAcAAJ&hl|Online]]   * **1577** ''Hilarius Pyrckmair''\\ //Commentariolus de arte apodemica, seu Vera peregrinandi ratione ..//\\ [8], 73, [1] S. Ingolstadii 1577: Ex officina D. Sartorij. [[https://books.google.de/books?id=ejZoAAAAcAAJ&hl|Online]]
   * **1578** ''Justus Lipsius'' (1547–1636)\\ //De ratione cum fructu peregrinandi et praestertim in Italia//\\ Brief vom 03.04.1578 an ''Philippe de Lannoy'', der 1586 gedruckt und veröffentlicht wurde (//Epistola ad Philipp Lanoyum.// Antwerpiae, 1586. 1, 22, 3) ((Schudt schrieb 1959, dieser Brief sei erst 1631 gedruckt worden in Thomae Erpenii... de Peregrinatione Gallica utiliter instituenda tractatus. Item Brevis admodum totius Galliae descriptio : et Justi Lipsii... Epistola de peregrinatione Italica. apud Franciscum Hegerum, Lugduni Batavorum, 1631 )), basierend auf seinem Italienaufenthalt 1567 bis 1569.\\ Ziemlich praxisnah formuliert er die beiden Hauptziele des Reisens, nämlich erstens den größtmöglichen Nutzen für das weitere Leben daraus zu ziehen (utilitas) und zweitens die Annehmlichkeiten in der Fremde zu genießen (voluptas). Das beste Mittel dazu sei es, sich in ständigem engen Kontakt mit den Menschen des Gastlandes bestmöglich zu informieren: //»Hic quaerat ergo potius de moribus, legibus, facie cuiusque urbis, principibus, bellis, casibus, aut si quid alias eventuum illuc insigne annotandum …«,// eine Empfehlung, die nachfolgend von zahlreichen Autoren kopiert wurde.   * **1578** ''Justus Lipsius'' (1547–1636)\\ //De ratione cum fructu peregrinandi et praestertim in Italia//\\ Brief vom 03.04.1578 an ''Philippe de Lannoy'', der 1586 gedruckt und veröffentlicht wurde (//Epistola ad Philipp Lanoyum.// Antwerpiae, 1586. 1, 22, 3) ((Schudt schrieb 1959, dieser Brief sei erst 1631 gedruckt worden in Thomae Erpenii... de Peregrinatione Gallica utiliter instituenda tractatus. Item Brevis admodum totius Galliae descriptio : et Justi Lipsii... Epistola de peregrinatione Italica. apud Franciscum Hegerum, Lugduni Batavorum, 1631 )), basierend auf seinem Italienaufenthalt 1567 bis 1569.\\ Ziemlich praxisnah formuliert er die beiden Hauptziele des Reisens, nämlich erstens den größtmöglichen Nutzen für das weitere Leben daraus zu ziehen (utilitas) und zweitens die Annehmlichkeiten in der Fremde zu genießen (voluptas). Das beste Mittel dazu sei es, sich in ständigem engen Kontakt mit den Menschen des Gastlandes bestmöglich zu informieren: //»Hic quaerat ergo potius de moribus, legibus, facie cuiusque urbis, principibus, bellis, casibus, aut si quid alias eventuum illuc insigne annotandum …«,// eine Empfehlung, die nachfolgend von zahlreichen Autoren kopiert wurde.
Zeile 87: Zeile 90:
   * **1592** ''Nicolaus Reusner'', 1545-1602, ''Henricus Porsius'', ''Nathan Chytraeus'', ''Franciscus Koeckriz''\\ //Itinerarivm Totivs Orbis siue Opvs Peregrinationvm Variarvm : In VII. Classes distinctum: Historicum, Ethicum, Physicum, Geographicum ; Cum Avctario Et Orbis totius diuisione//\\ [24] Bl., 671, [1] S., [34] Bl., 82 S. Basileae 1592: Conrad Waldkirch [editio 2] VD16 R 1424 Enthält außerdem:\\    * **1592** ''Nicolaus Reusner'', 1545-1602, ''Henricus Porsius'', ''Nathan Chytraeus'', ''Franciscus Koeckriz''\\ //Itinerarivm Totivs Orbis siue Opvs Peregrinationvm Variarvm : In VII. Classes distinctum: Historicum, Ethicum, Physicum, Geographicum ; Cum Avctario Et Orbis totius diuisione//\\ [24] Bl., 671, [1] S., [34] Bl., 82 S. Basileae 1592: Conrad Waldkirch [editio 2] VD16 R 1424 Enthält außerdem:\\ 
     * Aposmation, Operis Apodemici Sev Hodoeporici, De varijs variorum Auctorum Peregrinationibus totius Orbis Avctarivm, nempe Henrici Porsii I.C. Iter Bizantinum, Nathanis Chytraei Iter Dantiscanum, et Francisci Fabri Sabothvs, Sive Silesia     * Aposmation, Operis Apodemici Sev Hodoeporici, De varijs variorum Auctorum Peregrinationibus totius Orbis Avctarivm, nempe Henrici Porsii I.C. Iter Bizantinum, Nathanis Chytraei Iter Dantiscanum, et Francisci Fabri Sabothvs, Sive Silesia
-  * **1594** ''Nathan Chytraeus'', 1543–1594\\ Variorvm In Evropa Itinervm Deliciæ : Sev, Ex Variis Manv-Scriptis Selectiora Tantvm Inscriptionvm Maxime recentium Monvmenta : Quibus passim in Italia Et Germania, Helvetia Et Bohemia, Dania Et Cimbria, Belgio Et Gallia, Anglia Et Polonia &c. Templa, Arae, Scholae, Bibliothecae [...] &c. conspicua sunt : Præmissis in clariores vrbes Epigrammatibus Iulii Cæs. Scaligeri.\\ [10] Bl., 846 S. [Christoph Corvinus (=Rab)], Herbornæ Nassouiorum, 1594. [[http://dlibra.umcs.lublin.pl/publication/18067|Online]]  +  * **1594** ''Nathan Chytraeus'', 1543–1594\\ Variorvm In Evropa Itinervm Deliciæ : Sev, Ex Variis Manv-Scriptis Selectiora Tantvm Inscriptionvm Maxime recentium Monvmenta : Quibus passim in Italia Et Germania, Helvetia Et Bohemia, Dania Et Cimbria, Belgio Et Gallia, Anglia Et Polonia &c. Templa, Arae, Scholae, Bibliothecae [...] &c. conspicua sunt : Præmissis in clariores vrbes Epigrammatibus Iulii Cæs. Scaligeri.\\ [10] Bl., 846 S. [Christoph Corvinus (=Rab)], Herbornæ Nassouiorum, 1594. [[http://dlibra.umcs.lublin.pl/publication/18067|Online]] 
 +  * ''Heider, Wolfgang'' <1558-1626>\\ //Mele II, Apodemica: QVIBVS || ... CHRISTOPHORO à Los;|| Eq. Misnico; Peregrinationem in Italiam || suscipienti, omnia fausta & felicia ex || animo precantur || (...)//\\ Jena 1595 : Tobias Steinmann. VD16 H 1381
   * ''Carey, Daniel''\\ //Hakluyt'd Instructions: The Principal [[wiki:navigation|Navigations]] and Sixteenth-Century Travel Advice.//\\ Studies in Travel Writing 13.2 (2009) 167–185   * ''Carey, Daniel''\\ //Hakluyt'd Instructions: The Principal [[wiki:navigation|Navigations]] and Sixteenth-Century Travel Advice.//\\ Studies in Travel Writing 13.2 (2009) 167–185
  
Zeile 100: Zeile 103:
   Philander von Sittewald 1650, =Johann Michael Moscherosch (1601-1669)   Philander von Sittewald 1650, =Johann Michael Moscherosch (1601-1669)
   zitiert von vielen Baedeker-Reiseführern im 19. Jahrhundert   zitiert von vielen Baedeker-Reiseführern im 19. Jahrhundert
- 
  
   * ''Franz Schott'', 1549-1622 (=Franciscus Schottus; Francesco Scoto ...)\\ //Itinerarii Italiae rerumque Romanarum libri tres//\\ [12] Bl., 453 S. Antwerp (Antverpiae) 1600: Ex Officina Plantiniana (apud Ioanne Moretum). [[https://www.digitale-sammlungen.de/de/view/bsb11095423?page=1|Online]]. Zahlreiche Nachdrucke und Kopien: zeitgleich in Amsterdam, 1654 (englisch und italienisch), 1669, 1675 Padua und Venedig, 1699 Rom.   * ''Franz Schott'', 1549-1622 (=Franciscus Schottus; Francesco Scoto ...)\\ //Itinerarii Italiae rerumque Romanarum libri tres//\\ [12] Bl., 453 S. Antwerp (Antverpiae) 1600: Ex Officina Plantiniana (apud Ioanne Moretum). [[https://www.digitale-sammlungen.de/de/view/bsb11095423?page=1|Online]]. Zahlreiche Nachdrucke und Kopien: zeitgleich in Amsterdam, 1654 (englisch und italienisch), 1669, 1675 Padua und Venedig, 1699 Rom.
Zeile 108: Zeile 110:
       * ''Ciambella, Fabio''\\ //Specialised Tourist Discourse: Translating Schott’s Itinerarii in Early Modern England.//\\ Status Quaestionis, 17 (2019) 50–75 [[https://iris.uniroma1.it/retrieve/e383532e-c6b4-15e8-e053-a505fe0a3de9/Ciambella_Specialised-Tourist_2019.pdf|Online]] [[https://doi.org/10.13133/2239-1983/16385|DOI]]        * ''Ciambella, Fabio''\\ //Specialised Tourist Discourse: Translating Schott’s Itinerarii in Early Modern England.//\\ Status Quaestionis, 17 (2019) 50–75 [[https://iris.uniroma1.it/retrieve/e383532e-c6b4-15e8-e053-a505fe0a3de9/Ciambella_Specialised-Tourist_2019.pdf|Online]] [[https://doi.org/10.13133/2239-1983/16385|DOI]] 
       * ''Valenti, Giuseppina''\\ //L’itinerario d’Italia di Franz Schott: un prototipo seicentesco della guida per il viaggio in Italia.//\\  In Itinerario, overo nova descrizzione de’ viaggi principali d’Italia nella quale si ha piena notizia di tutte le cose più notabili et degne d’esser vedute, di Andrea Scoto, novamente tradotto dal latino in lingua italiana, et accresciuto di molte cose, che nel latino non si contengono, edited by Giuseppina Valenti, iii-xxiii. Edizioni digitali CISVA 2009       * ''Valenti, Giuseppina''\\ //L’itinerario d’Italia di Franz Schott: un prototipo seicentesco della guida per il viaggio in Italia.//\\  In Itinerario, overo nova descrizzione de’ viaggi principali d’Italia nella quale si ha piena notizia di tutte le cose più notabili et degne d’esser vedute, di Andrea Scoto, novamente tradotto dal latino in lingua italiana, et accresciuto di molte cose, che nel latino non si contengono, edited by Giuseppina Valenti, iii-xxiii. Edizioni digitali CISVA 2009
 +  * **1600** ''Thurius, Georg'' \\ //GEORGII THVRII,|| PANNONII || CARMINA || APODEMICA:|| CUM PROPEMPTICO,|| eidem scripto, à PP. LL.|| ... ||//\\ Wittenberg 1600: Simon Gronenberg. VD16 ZV 30928
   * **1606** ''Sir Thomas Palmer'' (1540-1626)\\ //An Essay of the Meanes how to make our Travailes, into forraine Countries, the more profitable and honourable.//\\  [8], 131, [1] S., [4] Falttafeln. Imprinted, by H[umphrey] L[ownes] for Mathew Lownes, At London, 1606  (Reprint: New York 1972: Da Capo Press) (angelehnt an Zwinger)   * **1606** ''Sir Thomas Palmer'' (1540-1626)\\ //An Essay of the Meanes how to make our Travailes, into forraine Countries, the more profitable and honourable.//\\  [8], 131, [1] S., [4] Falttafeln. Imprinted, by H[umphrey] L[ownes] for Mathew Lownes, At London, 1606  (Reprint: New York 1972: Da Capo Press) (angelehnt an Zwinger)
   * **1608** ''Rantzau, Heinrich''\\ //Methodus Apodemica Seu Peregrinandi, Perlustrandique Regiones, Urbes, & Arces ratio//\\ 38 S., [4] Bl., 114 S. Argentinae 1608: [[https://mdz-nbn-resolving.de/details:bsb11095211|Ledertz]]    * **1608** ''Rantzau, Heinrich''\\ //Methodus Apodemica Seu Peregrinandi, Perlustrandique Regiones, Urbes, & Arces ratio//\\ 38 S., [4] Bl., 114 S. Argentinae 1608: [[https://mdz-nbn-resolving.de/details:bsb11095211|Ledertz]] 
Zeile 116: Zeile 119:
   * **1619** ''Daniel Gruber''\\ //Discursus historico-politicus de peregrinatione studiosorum, quem in Academia Argentoratensi, sub praesidio Matthiae Berneggeri,...//\\ anno 1619... olim proposuit autor Daniel Gruberus. Discursus de optime instituenda in exteras oras peregrinatione. [Christophoro Daniele Kelschio editore 1680.] Literis Müllerianis   * **1619** ''Daniel Gruber''\\ //Discursus historico-politicus de peregrinatione studiosorum, quem in Academia Argentoratensi, sub praesidio Matthiae Berneggeri,...//\\ anno 1619... olim proposuit autor Daniel Gruberus. Discursus de optime instituenda in exteras oras peregrinatione. [Christophoro Daniele Kelschio editore 1680.] Literis Müllerianis
     * [16] Bl. Argentorati 1625: Repp. [Quem A Multis Multum Hactenus Expetitum Nunc denuò In gratiam Studiosorum]     * [16] Bl. Argentorati 1625: Repp. [Quem A Multis Multum Hactenus Expetitum Nunc denuò In gratiam Studiosorum]
 +  * **1620** ''Szepsi Csombor Márton'' (1594–um 1623)\\ //Europica varietas//\\ 1620 Cassovia [[https://mek.oszk.hu/09500/09514/|Online]]\\ Die erste Apodemik in ungarischer Sprache
 +    * ''Szepsi Csombor Márton''\\ összes művei, sajtó alá rend. S. I. Kovács - P. Kulcsár, Budapest, Akadémiai Kiadó, 1968
 +  * **1644** ''D. Frölich''\\ //Bibliotheca, seu Cynosura Peregrinantium, hoc est, Viatorium, Omnium hactenus editionum absolutissimum ...//\\ In Duas Partes digestum: Quarum Prior, Quatuor Libris constans, complectitur\\ I. Centuriam cum Decuria Problematum Apodemicorum,\\ II. Multiplicia Peregrinationis Praecepta.\\ III. Methodum Rerum explorandarum.\\ IV. Indicem Viarum duplicem ... Posterior Pars totidem Libris exhibet\\ I. Geographiam Apodemicam.\\ II. Historiographiam Apodemicam.\\ III. Diarium Apod. perpetuum, nec non eiusdem applicationis Prognosticon quadruplex, scilicet Meteorologicum, Physiognomicum, Chiromanticum & Oneirocriticum.\\ IV. Precationes & Hymnos Apodemicos Lectione varia ..., Ulmae 1644: Endterus [Wolfgang Endter], Kühne.
   * **1650** ''François Du Soucy'', escuyer, sieur de Gerzan\\ //Les profitables curiosités inouïes//\\ H. Legras, Paris, 1650. 6 Teile in einem Band, u.a.:   * **1650** ''François Du Soucy'', escuyer, sieur de Gerzan\\ //Les profitables curiosités inouïes//\\ H. Legras, Paris, 1650. 6 Teile in einem Band, u.a.:
     * L'art de voyager utilement     * L'art de voyager utilement
       * =//The art of travelling, shewing how a man may dispose his travels to the best advantage// in: \\ ''Casas, Bartolomé de las'', 1474-1566,\\ An account of the first voyages and discoveries made by the Spaniards in America containing the most exact relation hitherto publish'd, of their unparallel'd cruelties on the Indians, in the destruction of above forty millions of people : with the propositions offer'd to the King of Spain to prevent the further ruin of the West-Indies / by Don Bartholomew de las Casas, Bishop of Chiapa, who was an eye-witness of their cruelties ; illustrated with cuts; //to which is added, The art of travelling, shewing how a man may dispose his travels to the best advantage//\\ London 1699: Printed by J. Darby for D. Brown ... [[https://name.umdl.umich.edu/A69842.0001.001|Online]]       * =//The art of travelling, shewing how a man may dispose his travels to the best advantage// in: \\ ''Casas, Bartolomé de las'', 1474-1566,\\ An account of the first voyages and discoveries made by the Spaniards in America containing the most exact relation hitherto publish'd, of their unparallel'd cruelties on the Indians, in the destruction of above forty millions of people : with the propositions offer'd to the King of Spain to prevent the further ruin of the West-Indies / by Don Bartholomew de las Casas, Bishop of Chiapa, who was an eye-witness of their cruelties ; illustrated with cuts; //to which is added, The art of travelling, shewing how a man may dispose his travels to the best advantage//\\ London 1699: Printed by J. Darby for D. Brown ... [[https://name.umdl.umich.edu/A69842.0001.001|Online]]
 +  * **1681** ''Christian Widemann'' (=Christianus Widman)\\ //C.W.I.U.L. academia status, pro manuductione generali ad summos & potentissimos status Europae cognoscendos : nec non de formali statuum politicorum gubernatione, & hominis se gubernandi singulari prudentia, deque ratione status moderna : continua dispositione ex iure publico Europaeo, atque observantia apodemica concinnata, & laconice tradita//\\ [12] Bl., 380 S. Irenopoli, anno 1681. VD17 547:695186Z verlegt in Jena bei Johann Theodor Fleischer, gedruckt in Rudolstadt bei Christoph Fleischer
   * **1683** ''Berger, Theodor'', 1683-1773\\ //Prvdentia Apodemica, Die Klugheit wohl zu reisen : Inclvti Ordinis Philosophici Consensu//\\ In Academia Lipsiensi Pvblicæ Disqvitioni [!] Exposita Præside M. Theodoro Berger, Lavtera-Franco. Et Respondente Elia Iacobo Roesler, Strelensi-Misnico, Phil. Cvlt. Ad D. XXI. Decembr. M DCC XII. H. L. Q. C.  [[https://mdz-nbn-resolving.de/details:bsb10642241|Online]]   * **1683** ''Berger, Theodor'', 1683-1773\\ //Prvdentia Apodemica, Die Klugheit wohl zu reisen : Inclvti Ordinis Philosophici Consensu//\\ In Academia Lipsiensi Pvblicæ Disqvitioni [!] Exposita Præside M. Theodoro Berger, Lavtera-Franco. Et Respondente Elia Iacobo Roesler, Strelensi-Misnico, Phil. Cvlt. Ad D. XXI. Decembr. M DCC XII. H. L. Q. C.  [[https://mdz-nbn-resolving.de/details:bsb10642241|Online]]
   * **1686** ''Baudelot de Dairval''\\ //De l’utilité des Voyages, et de l’avantage que la recherche des antiquitez procure aux sçavans//\\ [2] 3, 374 S. Paris 1686: Pierre Aubouin.   * **1686** ''Baudelot de Dairval''\\ //De l’utilité des Voyages, et de l’avantage que la recherche des antiquitez procure aux sçavans//\\ [2] 3, 374 S. Paris 1686: Pierre Aubouin.
Zeile 134: Zeile 141:
   * **1720**''Bernhard Winckler'', ''Georg Ernst Friderici''\\ //De Prvdentia Apodemica : sive recta peregrinandi ratione divinis auspiciis//\\ [20] Bl. Vittembergae 1720: Kreusig [[https://mdz-nbn-resolving.de/details:bsb11078250|Online]]   * **1720**''Bernhard Winckler'', ''Georg Ernst Friderici''\\ //De Prvdentia Apodemica : sive recta peregrinandi ratione divinis auspiciis//\\ [20] Bl. Vittembergae 1720: Kreusig [[https://mdz-nbn-resolving.de/details:bsb11078250|Online]]
   * **1733** ''Paul Jacob Marperger'':\\ //Anmerkungen über das [[wiki:reisen|Reisen]] in ferne Länder, dessen rechten Gebrauch und Mißbrauch und den dem Publico daraus entstehenden Nutzen oder Schaden//.\\ In: Auserlesene kleine Schriften. Leipzig, Rudolstadt 1733   * **1733** ''Paul Jacob Marperger'':\\ //Anmerkungen über das [[wiki:reisen|Reisen]] in ferne Länder, dessen rechten Gebrauch und Mißbrauch und den dem Publico daraus entstehenden Nutzen oder Schaden//.\\ In: Auserlesene kleine Schriften. Leipzig, Rudolstadt 1733
 +  * **1751** ''Legipont, Oliver'', 1698-1758\\ //Oliver Legipontii Itinerarium, sive methodus apodemica, peregrinationis nobilis et eruditae bene instituendae praecepta modumque exhibens//\\ Augusta Vindelicorum 1751 [[https://mdz-nbn-resolving.de/details:bsb10447658|Online]] 
   * **1758** ''Josiah Tucker''\\ //Instructions for travellers.//\\  [M. A. Rector of St. Stephen's in Bristol, and Chaplain to the Right Reverend the Lord Bishop of Bristol. Author of]\\ A Brief Essay on the Advantages and Disadvantages which respectively attend France and Great Britain, with regard to Trade.\\ 96 S. zuerst London 1757? Dublin 1758: William Watson, at the Poets Heads in Capel-Street. [[https://archive.org/details/bim_eighteenth-century_instructions-for-travell_tucker-josiah_1757|Online]]   * **1758** ''Josiah Tucker''\\ //Instructions for travellers.//\\  [M. A. Rector of St. Stephen's in Bristol, and Chaplain to the Right Reverend the Lord Bishop of Bristol. Author of]\\ A Brief Essay on the Advantages and Disadvantages which respectively attend France and Great Britain, with regard to Trade.\\ 96 S. zuerst London 1757? Dublin 1758: William Watson, at the Poets Heads in Capel-Street. [[https://archive.org/details/bim_eighteenth-century_instructions-for-travell_tucker-josiah_1757|Online]]
   * **1763** ''Gros de Besplas''\\ //De l’utilité des voyages, relativement aux sciences et aux mœurs//.\\ Paris 1763: Berthier.   * **1763** ''Gros de Besplas''\\ //De l’utilité des voyages, relativement aux sciences et aux mœurs//.\\ Paris 1763: Berthier.
wiki/zeitleiste_reiseanleitungen.1766848836.txt.gz · Zuletzt geändert: von Norbert Lüdtke